Wereldgezondheidsorganisatie wil aanpak en preventie diabetes tot mondiale missie maken

juni 2023 Opinie Diabetologie Preventie Willem van Altena

In een paper over gezondheidsbeleid, dat recent is gepubliceerd in The Lancet, heeft een internationale groep belanghebbenden en experts rond diabetes een reeks doelen gesteld voor het Global Diabetes Compact, een initiatief van Wereldgezondheidsorganisatie WHO dat is opgezet om het risico op diabetes te verminderen, en te zorgen voor gelijke toegang tot diabeteszorg voor alle mensen over de hele wereld. Het Compact identificeert vijf belangrijke maatstaven en stelt doelen die alle landen in de wereld moeten proberen te bereiken.

Hoofdauteur van het Global Diabetes Compact is professor Edward W. Gregg, hoofd van de Royal Colleges of Surgeons in Ireland School of Population Health. Hij stelt dat vrijwel alle landen in de wereld tekortschieten in het bieden van op bewijs gebaseerde zorg die de complicaties en vroegtijdige sterfte die optreden bij diabetes kan verminderen. Hij denkt dat het stellen van ambitieuze maar haalbare doelen voor landen of gezondheidssystemen om naar te streven, actie voor betere zorg en preventie kan mobiliseren.

Vier domeinen

Gregg en collega’s organiseerden de meetgegevens in vier domeinen. De onderzoekers kozen belangrijke structurele, systemische of beleidsmatige factoren die een belangrijke rol speelden in het hele zorgstelsel:

  •  Zorgprocessen zoals HbA1c-tests die essentieel kunnen zijn voor het beïnvloeden van diabetesresultaten;
  • Biomarkergegevens zoals HbA1c en lipiden die onafhankelijk geassocieerd werden met diabetesgerelateerde resultaten op lange termijn;
  • Gezondheidsgebeurtenissen of -resultaten die diabetesmorbiditeit illustreren.

De onderzoekers onderzochten ook factoren die van invloed waren op drie groepen: mensen met gediagnosticeerde diabetes, mensen met een hoog risico op diabetes, en de totale bevolking.

De auteurs identificeerden vijf kerncijfers in het document:

  • het percentage van de bevolking met diabetes bij wie de diagnose is gesteld;
  • het percentage mensen met type 1 diabetes dat toegang heeft tot insuline, bloedglucosemeters en teststrips;
  • het percentage mensen met diabetes en een HbA1c van minder dan 8%;
  • het percentage mensen met diabetes en een bloeddruk van minder dan 140/90 mm Hg;
  • het percentage mensen met diabetes dat een statine gebruikt.

Het deskundigenpanel heeft ook individuele doelstellingen voor elke meetwaarde gedetailleerd. Het panel adviseerde dat in elk land ten minste 80% van de mensen met diabetes een diagnose zou moeten krijgen en dat 80% van de mensen met diabetes een HbA1c van minder dan 8% zou moeten bereiken. Het niveau van 80% [HbA1c] werd gekozen omdat het overeenkwam met wat de best presterende landen ter wereld momenteel bereiken, en is dus een indicatie van wat haalbaar is.

Streven naar 100%

De deskundigen stellen ook dat 80% van de mensen met diabetes een bloeddruk van minder dan 140/90 mm Hg bereiken en dat 60% van de mensen met diabetes een statine zou moeten gebruiken. Voor toegang tot insuline, bloedglucosemeters en teststrips zegt het panel dat landen moeten streven naar 100% vanwege de essentiële rol van insuline in de overleving van mensen met type 1 diabetes.

“De meeste van deze doelen zijn haalbaar door de levering te verbeteren van wat al blijkt te werken; dit omvat het waarborgen van toegang tot eerstelijnszorg, toegang tot medicijnen en eerstelijnszorg om ervoor te zorgen dat mensen met diabetes goede niveaus van glucose- en bloeddrukcontrole bereiken, en medicatie voor lipiden,” aldus Gregg.

Aanvullende maatstaven

Het panel identificeerde ook verschillende aanvullende maatstaven, waaronder:

  • de prevalentie van mensen met een verhoogd risico op diabetes als gevolg van obesitas, onvoldoende lichaamsbeweging of een ongezond dieet;
  • het percentage mensen met diabetes dat teamgebaseerde zorg ontvangt;
  • vijf langetermijnresultaten, waaronder sterfte door alle oorzaken, nierziekte aan het einde van het leven, amputatie van onderste ledematen, diabetische ketoacidose bij type 1 diabetes diagnose en diabetesincidentie per jaar.

Om elk van de belangrijke meetgegevens te meten, adviseren de auteurs bevolkingsonderzoeken, gebruik van WHO-surveillancesystemen, onderzoeken naar het samenvoegen van gegevens, registers op basis van gezondheidssystemen en nieuwe WHO-inspanningen ter ondersteuning van het monitoren van de kwaliteit van zorg op basis van faciliteiten.

Hiaat

Het belangrijkste hiaat op dit moment is dat de surveillance- en monitoringsystemen in de meeste landen niet continu zijn en dat er in de meeste landen met een laag of middeninkomen geen adequate onderzoeken of registers zijn om het behalen van deze metriek te meten. De onderzoekers bevelen aan dat een volgende stap het verbeteren van het vermogen van landen om de gezondheidsresultaten van diabetes op de lange termijn te meten en te controleren op te voeren, zoals oogaandoeningen bij diabetici, nieraandoeningen, amputaties en hart- en vaatziekten.

Referentie

Gregg EW, Buckley J, Ali MK, et al; Global Health and Population Project on Access to Care for Cardiometabolic Diseases. Improving health outcomes of people with diabetes: target setting for the WHO Global Diabetes Compact. Lancet. 2023 Apr 15;401(10384):1302-1312. doi: 10.1016/S0140-6736(23)00001-6. Epub 2023 Mar 14. PMID: 36931289.