Peuters in Nederland drinken te zoet, snacken ongezond en turen te veel naar beeldschermen

september 2023 Kinderen & School Leefstijl Pediatrie Willem van Altena

Peuters in Nederland tussen de 1 en 3 jaar oud hebben vrijwel nooit een optimale leefstijl. Uit promotieonderzoek van arts-onderzoeker Anne Krijger van het Erasmus MC Sophia blijkt dat niet meer dan 3% van de ouders geen steken laten vallen op leefstijlgebied als het om hun dreumes gaat. Veel te vaak krijgen jonge kinderen echter zoete drankjes en ongezonde snacks binnen, en turen ze naar beeldschermen.

FLY-Kids

Krijger ontwikkelde een tool waarmee het leefstijlgedrag van jonge kinderen in kaart gebracht kan worden, genaamd ‘Features of Lifestyle in Young Kids’, afgekort tot FLY-Kids. FLY-Kids bestaat uit een vragenlijst met tien meerkeuze items die ouders/verzorgers van kinderen van 1 tot en met 3 jaar voorafgaand aan het consult bij de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) invullen. Om het zo makkelijk mogelijk te maken voor de JGZ, komt een onderzoeker van het projectteam naar de consultatiebureaus om ouders het instrument (op papier) voor het consult in te laten vullen.

Gemiddeld blijken ouders drie ongunstige leefstijlgewoonten te scoren voor hun kind. Bovenaan de lijst staan de ongezonde gesuikerde drankjes. Daarbij gaat het niet alleen om de bekende boosdoeners, zoals frisdrank of limonadesiroop, maar ook om ‘gezonde’ drankjes. Veel ouders blijken zich niet te realiseren hoe veel suiker er in een ogenschijnlijk gezond vruchtensapje kan zitten.

Daarnaast krijgen de meeste kinderen ook te vaak ongezonde tussendoortjes binnen, zoals snoep, koek en zoutjes.

In Nederland heeft momenteel ongeveer 1 op de 8 kinderen te maken met overgewicht, en dat aantal groeit gestaag. Overgewicht tijdens de jeugd betekent een verhoogde kans om ook op latere leeftijd te zwaar te zijn. En dat zorgt weer voor een verhoogd risico op diabetes, verhoogde bloeddruk en een verhoogd cholesterolgehalte.

Beeldscherm

De derde meest door ouders gemaakte ‘overtreding’ op leefstijlgebied heeft niets met eten of drinken te maken maar met moderne technologie. Veel ouders lijken zich er onvoldoende van bewust dat het voor jonge kinderen niet gezond is om te veel naar een beeldscherm te kijken, zeker niet van dichtbij. Het kan leiden tot bijziendheid op jonge leeftijd, maar ook tot nekklachten. Daarnaast verstoort het turen naar een schermpje ook het circadiaanse ritme, het dag- en nachtritme, en dat kan zorgen voor slaapproblemen. Voldoende slaap is bovendien een belangrijke factor bij het behouden van een gezond gewicht.

FLY-Kids moet volgens Krijger helpen te zorgen voor bewustwording bij ouders van jonge kinderen. De antwoorden van ouders kan de JGZ-professional gebruiken als aanknopingspunt in het gesprek en richting geven aan de adviezen en tips om ouders te helpen. Ongeveer 95 procent van alle ouders gaat naar het consultatiebureau, dus dat garandeert een groot bereik.

Implementatie

FLY-Kids is ontwikkeld door Platform Gezonde Voeding 0-4 jaar in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. FLY-Kids is na een testperiode bruikbaar bevonden door ouders en de JGZ en wordt de komende tijd verder geïmplementeerd.

Niet wennen aan zoet

  • Water drinken is veel beter dan zoete drankjes. Het kan aantrekkelijker gemaakt worden door kinderen met een grappig rietje te laten drinken of door er wat fruit aan toe te voegen, bijvoorbeeld een schijfje sinaasappel of een bevroren aardbei. Belangrijk voor ouders is daarnaast om kinderen op jonge leeftijd niet te veel aan zoet te laten wennen, en om geen zoete drankjes en snacks in huis te hebben.
  • Ook bijziendheid is eenvoudig te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat buitenspelen de kans op bijziendheid bij kinderen enorm vermindert. Als kinderen dan toch met de tablet in de weer mogen dan is het verstandig om erop te letten dat kinderen de schermen op een armlengte afstand van de ogen houden. Ook is er de 20-20 regel: Kijk na 20 minuten dichtbij 20 seconden in de verte. Dat laatste is overigens relevant voor iedereen die veel met beeldschermen werkt of vaak naar zijn mobieltje tuurt!

Meer informatie

Bezoek de website van het Platform Gezonde Voeding 0-4 jaar