De Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit FDA heeft een nieuw geneesmiddel goedgekeurd voor de behandeling van opvliegers, een symptoom dat maar liefst 80% van de mensen in de menopauze treft. Het gaat om de stof fezolinetant, die werkt door de zenuwbanen aan te pakken die de opvliegers veroorzaken. Daarmee is er een manier ontdekt om opvliegers te behandelen zonder afhankelijk te zijn van hormoontherapie. Fezolinetant wordt ontwikkeld door de Japanse farmaceut Astellas en op de markt gebracht onder de merknaam Veozah.
De overgang naar de menopauze is een natuurlijk proces dat typisch plaatsvindt tussen de leeftijd van 45 en 55 jaar, en culmineert in de afname van de oestrogeenproductie en het einde van de menstruatie. De menopauze kan een complex geheel van symptomen van uiteenlopende intensiteit en duur met zich meebrengen, waaronder vermoeidheid, angst, hoofdpijn en opvliegers. Opvliegers zijn het meest voorkomende symptoom, en kunnen aanvoelen alsof er plotseling een golf van hitte over het bovenlichaam komt, waardoor mensen zich heet, blozend en bezweet voelen. Sommige mensen voelen zich tijdens opvliegers ook licht in het hoofd en krijgen hartkloppingen.
Er wordt wel eens lacherig gedaan over opvliegers, maar ze brengen wel degelijk gezondheidsrisico’s met zich mee en hebben impact op de kwaliteit van leven. Als opvliegers overdag toeslaan, kunnen ze een belemmering vormen voor werk, seks, lichaamsbeweging en sociale contacten. ‘s Nachts kunnen opvliegers slaapstoornissen veroorzaken die na verloop van tijd de gezondheid kunnen schaden.
Decennia lang was de meest effectieve behandeling voor opvliegers een hormoonvervangende therapie, die oestrogeen, en soms ook andere hormonen, aanvult wanneer de natuurlijke productie ervan afneemt. Maar dit is voor veel vrouwen geen optie, vooral als ze een voorgeschiedenis hebben van beroertes, migraine of bepaalde soorten borstkanker.
In de jaren negentig van de vorige eeuw identificeerde neuropatholoog Naomi Rance van de Universiteit van Arizona in Tucson een groep hersencellen die groter waren in de hersenen van postmenopauzale vrouwen dan in die van pre-menopauzale vrouwen¹. Rance toonde verder aan dat deze cellen – KNDy-neuronen genaamd – bij ratten reageren op een molecuul dat neurokinine B heet. Door de receptor te blokkeren die deze neuronen in staat stelt neurokinine B te detecteren, kunnen symptomen die lijken op opvliegers bij mensen worden geblokkeerd².
Verdere klinische studies vonden een soortgelijke route in de hersenen van vrouwen. Fezolinetant werkt door het blokkeren van een eiwit dat de neurokinine-3-receptor wordt genoemd en dat de warmteafvoerende reacties op neurokinine B bemiddelt.
Uit klinische proeven met fezolinetant bleek dat het na 12 weken gebruik de frequentie van opvliegers met ongeveer 60% verminderde bij vrouwen met matige of ernstige wekelijkse opvliegers, vergeleken met een vermindering van 45% bij degenen die een placebo kregen³. De deelnemers meldden ook dat het geneesmiddel de ernst van hun opvliegers verminderde en dat de kwaliteit van hun slaap verbeterde. Voor de meeste vrouwen neemt fezolinetant de opvliegers echter niet helemaal weg. Momenteel wordt een soortgelijk geneesmiddel getest, dat de receptoren voor zowel neurokinine 3 als een verwante molecule, neurokinine 1 genaamd, blokkeert en mogelijk ook de stemming en de slaapkwaliteit verbetert.
Referenties
1: Rance, N. E. & Young, W. S. III. Endocrinol. 128, 2239-2247 (1991).
2: Rance, N. E. et al. Front Neuroendocrinol. 34, 211-217 (2013).
3: Johnson, K. A. et al. J. Clin. Endocrinol. Metab. https://doi.org/10.1210/clinem/dgad058 (2023).
Naar boven
