Microscopisch kleine deeltjes plastic –microplastics en nanoplastics- blijken alomtegenwoordig, niet alleen in onze leefomgeving en in de natuur, maar ook in de lichamen van dieren en mensen. Onderzoekers in de Verenigde Staten hebben nu onomstotelijk vastgesteld dat microplastics zich zelfs binnen in de teelballen bevinden, en daar mogelijk een negatieve invloed hebben op de spermaproductie en dus de vruchtbaarheid. De studie werd onlangs gepubliceerd in wetenschapsperiodiek Toxicological Sciences.
In hun onderzoek analyseerden prof. Xiaozhong Yu en zijn team van de universiteit van New Mexico in Albuquerque 23 mannelijke teelballen, en 47 teelballen van honden. En in elke teelbal werden microplastics aangetroffen. Bij de menselijke teelballen ging het om gepreserveerde exemplaren, zodat het niet mogelijk was het aantal zaadcellen vast te stellen. Maar bij de hondentestikels werd wel vastgesteld dat hoe hoger het gehalte aan microplastics in de ballen was, des te lager het aantal spermatozoïden.
Op zich is het geen verrassing dat microplastics zich in de mannelijke teelballen bevinden: ze waren immers eerder al aangetroffen in het bloed, in placenta’s en in moedermelk. Wat het effect van de microplastics in ons lichaam precies is wordt nog volop onderzocht, maar in laboratoria is al vastgesteld dat de kleinste microplastics zelfs op celniveau schade aan kunnen richten. Nanoplastics meten minder dan 1 micrometer in diameter, en zijn bovendien nauwelijks waarneembaar met de gangbare scantechnologie.
Microplastics zijn overal. Van een productie van zo’n 2 miljoen ton plastic per jaar in 1950 was dat aantal in 2019 geëxplodeerd naar 460 miljoen ton, en experts verwachten dat er, als er niets gedaan wordt, rond 2060 drie keer zoveel kunststoffen geproduceerd worden, meldde wetenschapstijdschrift Nature in april 2024. Momenteel zwerft er zo’n 6 miljard ton aan plastic rond op Aarde.
Er is geen plek op aarde die vrij is van vervuiling door microplastics. Zelfs hoog in de Himalaya zijn microplastics aangetroffen. En via de luchtwegen, de spijsvertering en zelfs de huid dringen de kleinste plasticpartikeltjes door in ons lichaam (bijvoorbeeld door het dragen van fleece en nylon kleding). Plastics bestaan uit wel 10.000 chemische stoffen waarvan er 4.000 op een of andere manier schadelijk zijn en waarvan zelfs een aantal bekend staat als kankerverwekkend. Er zijn al aanwijzingen dat microplastics in de organen voor inflammaties kunnen zorgen. Ook lijkt er een relatie te zijn tussen een hoog gehalte aan microplastics in de bloedvaten en een hoger risico op hartklachten en beroertes.
Hoofdonderzoeker Yu deed zijn onderzoek met 23 teelballen van mannen die in 2016 overleden waren, variërend in leeftijd van 16 tot 88 jaar. De teelballen van de 47 honden kwamen van dierenartspraktijken die castraties uitvoerden. De onderzoeksmethode was betrekkelijk simpel: de teelballen werden opgelost in zuur, waarna alleen het microplastic achterbleef als residu. En het bleek dat in de menselijke teelballen bijna drie keer zo veel microplastics aanwezig waren dan bij de honden: 330 microgram plastic per gram weefsel, vergeleken met 123 microgram. Meest voorkomend waren polyethyleen (het materiaal van plastic tasjes en flesjes) en PVC.
Micro- en nanoplastics kunnen het lichaam binnendringen via het spijsverteringskanaal, de luchtwegen en huidcontact. Gemiddeld kunnen mensen via verschillende blootstellingsroutes 0,1 tot 5 gram plastic per week binnenkrijgen. Voedsel of vloeistoffen die opgeslagen zijn in plastic bakjes of flesjes bevatten zonder uitzondering plastic, en wanneer voedsel in plastic bakjes verhit wordt neemt het aantal plasticdeeltjes dat men binnenkrijgt fors toe. We krijgen plastic zelfs letterlijk met de paplepel ingegoten: baby’s krijgen al microplastics binnen via de zuigflesjes die meestal van polypropyleen gemaakt zijn, tot wel 4,5 miljoen plasticdeeltjes per dag.
Water en frisdrank in plastic flesjes wordt gezien als een van de meest algemene manieren waarop mensen microplastics binnenkrijgen. Een recente studie stelde vast dat er gemiddeld ongeveer2.4 ± 1.3 × 105 deeltjes plastic in elke liter gebotteld water rondzweven. Daarbij gaat het in 90% van de gevallen om nanoplastics, de allerkleinste, amper detecteerbare plasticdeeltjes.
Niet voor niets luidde de inleidende verklaring van het wereldwijde beleidsforum over plastics van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO): “Plasticvervuiling is een van de grote milieuproblemen van de 21e eeuw, die brede schade aanricht aan ecosystemen en de gezondheid van de mens.”
Referentie
Bekijk ook deze infographic over de zes meest voorkomende plastics.
Naar boven
