KNELPUNTEN EN SUCCESFACTOREN RONDOM FINANCIERING VAN LEEFSTIJLINTERVENTIES: WAT KAN ER AL?

De verantwoordelijkheid voor structurele financiering ligt bij verschillende partijen, zoals de rijksoverheid, gemeenten en zorgverzekeraars, volgens meerdere wetten en afspraken (zoals het Integraal Zorgakkoord). Mede deze versnippering leidt tot onduidelijkheid over financiering, wat de implementatie en opschaling van leefstijlinterventies bemoeilijkt. Hoe komt financiering van leefstijl als onderdeel van de reguliere zorg tot stand? Team Financiering en Kosten van de Coalitie buigt zich over deze vraag.

STRUCTURELE FINANCIERING BORGEN

Veel leefstijlinterventies hebben een domeinoverstijgend karakter, doordat zij deels in het medisch domein en deels in het sociaal domein vallen. ‘Ieder domein wordt op een totaal andere manier aangestuurd, ingekocht en gefinancierd’ (EMMA-onderzoeker Mary van den Wijngaard, 2024), waardoor structurele financiering moeilijk is.

Om meer inzicht te krijgen in de financieringsknelpunten en -succesfactoren heeft Equalis voor Team Financiering en Kosten van de Coalitie Leefstijl in de Zorg 17 leefstijlinterventies geanalyseerd. Uit deze analyse blijkt dat slechts een enkele leefstijlinterventie de financiering structureel heeft geborgd. Hieronder een greep uit de knelpunten en succesfactoren die zij signaleerden.

Belangrijke knelpunten voor structurele financiering:

• Kosten-batenversnippering bij domeinoverstijgend karakter van interventies.
• Uitvoeringskosten en verschillende aanpakken voor vergelijkbare interventies.
• Minimale kennis in het veld over financieringsvormen.
• Gebrek aan integratie van interventies in standaard zorgprocessen.

Succesfactoren voor het verkrijgen van structurele financiering:

• Effectieve samenwerking en bestuurlijk commitment.
• Tijdens de ontwikkeling van de interventie financiers betrekken en inzetten van eigen middelen.
• Aansluiten bij bestaande mogelijkheden voor financiering.
• Degelijk bewijs over het effect.

Uit de analyse blijkt dat leefstijlinterventies binnen het huidige systeem ook worden geconfronteerd met tegenstrijdige knelpunten en succesfactoren. Bijvoorbeeld wanneer het gaat over de domeinoverstijgende aanpak: hoewel deze aanpak wenselijk is, bemoeilijkt het momenteel de financiering. Of wanneer het gaat over wetenschappelijk bewijs: structurele financiering vereist wetenschappelijk bewijs over effecten en kostenbesparingen. Echter vormen de vereiste bewijslast en het niet altijd direct zichtbare effect van interventies uitdagingen.

Om effectieve leefstijlinterventies daadwerkelijk op te schalen is het enerzijds belangrijk dat er beter passende en stimulerende, structurele financieringsmogelijkheden beschikbaar komen voor leefstijlinterventies, binnen en buiten de Zorgverzekeringswet. Anderzijds is het belangrijk dat het proces richting structurele financiering wordt verbeterd, zodat leefstijlinterventies de juiste stappen op het juiste moment zetten. Aan de hand van de analyse zijn vijf verbeterthema’s geïdentificeerd die implementatie van leefstijlinterventies kunnen bevorderen:

1. Kennis over wet- en regelgeving, beleid en richtlijnen vergroten
2. Samenwerking bevorderen
3. Inhoudelijke focus aanbrengen voor financiering
4. Financiering aansluiten op de transitie
5. Leefstijl als onderdeel van de zorg bevorderen Het rapport over het onderzoek van Equalis met de verdere resultaten en aanbevelingen in lijn met de verschillende verbeterthema’s voor de korte en lange termijn kunt u vinden via de volgende link: https://leefstijlcoalitie.nl/nieuws/inventarisatie-van-knelpunten-en-succesfactoren-rond-financiering-van-leefstijlinterventies/

Om verder in te gaan op de resultaten van het onderzoek, organiseert de Coalitie op donderdagmiddag 3 oktober een Inspiratiecongres. Het congres staat in het teken van kennisdeling en samenwerking rond financiering om implementatie van leefstijlinterventies te bevorderen. Er wordt een rijk programma geboden waarin zowel inspirerende succesverhalen als diepgaande analyses van knelpunten aan bod komen.

Bent u betrokken bij het organiseren van de financiering of een initiatiefnemer van een leefstijlinterventie, zorgprofessional of projectleider binnen een zorgorganisatie, patiëntenorganisatie of kennisinstelling en geïnteresseerd in het inspiratiecongres op 3 oktober? Meld u dan aan via de website van de Coalitie.

BEVORDEREN VAN IMPLEMENTATIE VAN LEEFSTIJLINTERVENTIES: KENNIS VERGROTEN EN SAMENWERKEN

Het team Financiering en Kosten gaat de komende tijd aan de slag met de aanbevelingen uit het onderzoek op te pakken en aan te jagen. Verder werkt de Coalitie Leefstijl in de Zorg door om leefstijl integraal onderdeel te maken van de zorg. Hieronder een aantal concrete voorbeelden van waar de Coalitie op dit moment aan werkt om implementatie van leefstijl in de zorg te bevorderen.

Gidsfunctie rondom financiering van leefstijlinitiatieven

De onderzoeksresultaten van Equalis bevestigen de behoefte aan het vergroten van kennis en efficiëntere samenwerking tussen de verschillende partijen. Het afgelopen jaar heeft de Coalitie gewerkt aan het meer inzicht verlenen in financieringsprocessen en in de verschillende financieringsmogelijkheden voor duurzame implementatie van leefstijl in en vanuit de zorg. Samen met onze (coalitie)partners NZa, Zorginstituut Nederland en Zorgverzekeraars Nederland werken we aan een gidsfunctie. Deze gidsfunctie is gericht op het in kaart brengen van het proces en de routes richting (structurele) financiering en welke partijen daarin een rol hebben. Duidelijk moet worden wanneer, wie, waarbij betrokken moet worden. In het laatste kwartaal van 2024 zal deze gidsfunctie toegankelijk zijn.

Implementatievouchers

Vanaf juni 2024 kan een zorginstelling, zorgprofessional of patiëntenorganisatie bij de Coalitie Leefstijl in de Zorg implementatievouchers of coaching aanvragen. Een implementatievoucher is een budget van maximaal €25.000 dat een zorginstelling, zorgprofessional of patiëntenorganisatie in samenwerking met anderen in de regio kan gebruiken om leefstijl in de zorg te starten, versnellen of te verbreden. Naast het verstrekken van implementatievouchers, kun je vanuit de Coalitie coaching krijgen met betrekking tot domeinoverstijgende samenwerkingen of implementatiestrategieën. Meer over de implementatievouchers en coaching lees je op de website.
Klik hier voor de implementatievouchers en coaching vanuit de Coalitie Leefstijl in de Zorg

Database praktijkvoorbeelden van leefstijl in en vanuit de zorg

Half september 2024 is een Database Praktijkvoorbeelden live gegaan met daarin een scala aan leefstijlinitiatieven. De database heeft als doel om inzicht te geven in verschillende initiatieven door het hele land, om verschillende betrokkenen bij initiatieven van elkaar te laten leren en hen de mogelijkheid te geven om samen te werken wanneer relevant. Initiatieven die naar voren zijn gekomen uit verschillende inventarisaties uitgevoerd door de Coalitie zijn onderdeel van de database. Initiatiefnemers kunnen hun eigen initiatief toevoegen aan de database. Zo krijgen we een ‘bottom-up’ overzicht van leefstijlinitiatieven in Nederland.

Bekijk de database en vul aan op de website.

Klik hier voor de database praktijkvoorbeelden van leefstijlinitiatieven, inclusief mogelijkheid om deze aan te vullen

Over Auteurs

Correspondentie graag richten aan: mw. J.J.M. van Hoogmoed MSc, NFU, Postbus 9696, 3506 GR Utrecht, e-mailadres:

veronique@vanhoogmoedinnovatie.nl