Tijdens het recente Longsymposium in Leiden, georganiseerd door Longfonds en het LUMC, presenteerde emeritus professor Tari Haahtela de indrukwekkende resultaten van het Finse Astma Programma (1994-2004) en het vervolgprogramma voor allergieën (2008-2018). Deze programma’s hebben niet alleen de ziektelast van astma en allergieën aanzienlijk verminderd, maar ook de zorgkosten verlaagd.
De Finse aanpak biedt waardevolle inzichten voor Nederland, waar astma de meest voorkomende chronische kinderziekte is en bijna 600.000 mensen met de aandoening leven. Directeur Longfonds Károly Illy: “Het Finse Astma en Allergieprogramma laat zien dat met eenvoudig toe te passen maatregelen, waaronder regelmatig contact met een groene omgeving en een natuurlijk en divers voedingspatroon, grote gezondheidswinst kan worden behaald. Het brengt een wereld zonder astma dichterbij.” Longfonds onderzoekt nu welke elementen van de succesvolle Finse aanpak in Nederland mogelijk zijn om die samen met Stichting Bac2nature en andere samenwerkingspartners te kunnen toepassen.
Het Finse Astma Programma richtte zich op het implementeren van nieuwe wetenschappelijke inzichten, vooral in de eerstelijnszorg. Een van de belangrijkste uitgangspunten was dat astma een ontstekingsziekte is en daarom vanaf het begin anti-inflammatoire behandeling vereist. Door een effectief netwerk van astmaprofessionals op te zetten en apotheken te betrekken bij de zorg, werden aanzienlijke resultaten geboekt.
Tussen 1993 en 2003 daalde het aantal ziekenhuisopnames voor astma in Finland met 54% (van 110.000 naar 51.000 dagen). Het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen voor astmapatiënten nam zelfs af met 76%. Ondanks een stijging van het aantal astmapatiënten (van 135.363 naar 207.757), daalden de totale zorgkosten van €218 miljoen naar €213,5 miljoen. De kosten per patiënt per jaar verminderden met 36% (van €1611 naar €1031).
Een opvallend aspect van het Finse programma is de focus op preventie, waarbij contact met de natuur en een divers voedingspatroon centraal staan. Professor Haahtela benadrukte tijdens zijn presentatie dat verstedelijking en een gebrek aan blootstelling aan micro-organismen uit de natuur bijdragen aan de toename van astma en allergieën. Finland heeft dit aangepakt door natuurlijke elementen terug te brengen in het stadsleven, zoals stadsparken, stadsmoestuinen en natuurgerichte kinderdagverblijven. Zelfs iets relatief simpels en goedkoops als het toevoegen van bosgrond aan zandbakzand kan al een positief effect hebben.
Ook internationaal onderzoek, zoals het door Longfonds gefinancierde ‘A World Without Asthma’ (AWWA), ondersteunt deze aanpak. Immunoloog Hermelijn Smits (LUMC) ontdekte dat boerderijstof van kleinschalige boerderijen met koeien bescherming biedt tegen astma bij kinderen. Dit heeft geleid tot onderzoek naar een mogelijke neusspray met beschermende ingrediënten. Daarnaast toont onderzoek aan dat minimaal bewerkte koemelk het risico op rhinitis (een voorloper van astma) verlaagt, en dat het aminozuur L-Tyrosine in de darmen een beschermend effect heeft op de longen.
De Finse ervaringen bieden waardevolle aanknopingspunten voor Nederland. Directeur Károly Illy van Longfonds benadrukt dat eenvoudige maatregelen, zoals meer contact met groene omgevingen en een natuurlijk voedingspatroon, grote gezondheidswinst kunnen opleveren. Longfonds onderzoekt nu, samen met Stichting Bac2nature en andere partners, welke elementen van de Finse aanpak in Nederland kunnen worden geïmplementeerd. Een belangrijk aandachtspunt is de samenwerking tussen wetenschappers, zorgprofessionals, beleidsmakers en patiëntenorganisaties. Finland heeft laten zien dat een evidence-based aanpak, gedreven door duidelijke doelen en brede betrokkenheid, tot tastbare resultaten kan leiden.
Professor Haahtela sloot zijn presentatie in Leiden af met een hoopvolle boodschap: “We kunnen de verstedelijking niet terugdraaien, maar we kunnen wel gezonde elementen uit de natuur herintroduceren in ons dagelijks leven. Dat is de sleutel tot een gezondere toekomst.”
Referenties
Naar boven
