Het wordt wel eens ‘de onbekende welvaartsziekte’ genoemd: leververvetting, ook wel bekend als NASH (non alcoholic steatohepatitis). Bij Erasmus MC in Rotterdam is nu een speciale polikliniek geopend voor mensen met deze aandoening. Een van de initiatiefnemers is maag-darm-leverarts Willem Pieter Brouwer. “Er zijn nieuwe geneesmiddelen in aantocht tegen ontsteking en verlittekening door vervetting in de lever”, meldt hij.
Volgens Brouwer is er de laatste jaren sprake van een enorme toename van leververvetting, maar tot voor kort was er geen mogelijkheid om dit ziektebeeld met medicijnen te behandelen. Daar lijkt nu verandering in te gaan komen. In de nieuwe polikliniek kunnen patiënten die behandeling nodig hebben beter gevolgd worden. Ze kunnen er terecht voor consulten met allerlei metingen, bloedonderzoek en echo. “En met een fibroscan meten we de hoeveelheid vet en de stijfheid van de lever. De stijfheid zegt iets over de aanwezigheid van littekenweefsel’, legt Brouwer uit. De aanwezigheid van verlittekening van de lever bepaalt op dit moment of patiënten wel of niet moeten worden behandeld. Verlittekening van de lever bepaalt namelijk de prognose.
Leververvetting gaat hand in hand met andere leefstijlziekten als obesitas, diabetes, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol en hart- en vaatziekten. Deze ziekten worden samen ook wel het metabool syndroom genoemd. “De lever is binnen het metabool syndroom een ondergeschoven kindje”, schetst Brouwer. “Mensen met diabetes worden bijvoorbeeld periodiek gecontroleerd op hart- en vaatziekte en op het functioneren van de nieren.” De leverwaarden worden echter niet standaard meegenomen in deze check-up. “Terwijl bijvoorbeeld de endocrinologierichtlijnen tegenwoordig aanraden om de leverconditie te beoordelen bij mensen met diabetes mellitus type 2”, merkt Brouwer op.
Als de leverwaarden wél worden bepaald, en ze wijken af, gebeurt er vaak niet zo veel, weet hij. “Terwijl leververvetting een ‘silent killer’ is. Tachtig procent van de mensen met leverziekte komt pas bij de dokter op het moment dat er eigenlijk niets meer aan te doen is. Dan is vaak alleen nog een palliatieve behandeling of een levertransplantatie mogelijk.” Volgens Brouwer is het daarom belangrijk om tijdig te weten of de lever fibrose vertoont, littekens als gevolg van ontsteking.
De komst van het nieuwe medicijn resmetirom kan volgens Brouwer een ‘gamechanger’ zijn. Het middel is al goedgekeurd door de Amerikaanse FDA en naar verwachting zal de Europese geneesmiddelenwaakhond EMA het medicijn in de zomer van 2025 toelaten op de Europese markt. Nadat het Zorginstituut Nederland het medicijn beoordeeld heeft kan het aan patiënten verstrekt worden. Daarnaast wordt gewerkt aan mogelijk nog effectievere middelen. Via de polikiliniek bij Erasmus MC kunnen patiënten in aanmerking komen voor deelname aan een klinische studie.
Overigens is het niet zo dat iedere patiënt met leververvetting medicijnen krijgt. Als er nog geen sprake van littekenweefsel is, dan zijn leefstijlaanpassingen doorgaans effectief; de lever heeft, zolang er geen littekenweefsel is, het vermogen zichzelf te herstellen.
Er wordt ook gewerkt aan betere diagnostiek rond leververvetting, met name bij de huisartsen. Speciaal voor hen heeft Brouwer een nieuwe score ontwikkeld, de MAF-5, die wetenschappelijk bewezen beter werkt dan de score in de huidige internationale richtlijn. Hij legt uit: “Je scoort op 5 variabelen, onder andere BMI en omtrek van de buik, maar je laat leeftijd als variabele weg. Met de huidige richtlijn en het gebruik van de oude score, de FIB-4, scoor je vooral 60-plussers, en je mist de jongere populatie onder de 40 jaar. Terwijl ook in die leeftijdsgroep al veel potentiële patiënten zitten. We zien tegenwoordig al leververvetting bij kinderen, dus de nieuwe score was hard nodig.”
Referenties
Naar boven