Eeuwenoud geneesmiddel tegen jicht kan mogelijk talloze gewrichtsoperaties uitsparen

mei 2023 Farma Farmacie Willem van Altena

Kan een eeuwenoud en goedkoop middel tegen jicht voor een doorbraak zorgen in de behandeling van artrose? Waarschijnlijk wel, denken onderzoekers van het Radboudumc en de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. Colchicine kan zelfs het aantal gewrichtsvervangende operaties mogelijk fors reduceren.

Artrose is een gewrichtsaandoening waar ongeveer anderhalf miljoen mensen in ons land aan lijden. Hierbij is het kraakbeen van één of meerdere gewrichten beschadigd, verandert het bot onder het kraakbeen en zijn gewrichten vaak ontstoken. Artrose is pijnlijk en beperkt de bewegingsvrijheid van patiënten flink. De enige behandelopties zijn pijnstillers en een ingrijpende operatie waarbij het gewricht vervangen wordt. Daar gaat wellicht verandering in komen. Onderzoek van de Sint Maartenskliniek en het Radboudumc geeft namelijk sterke aanwijzingen dat een eeuwenoud middel tegen jicht ook effectief is tegen artrose.

Het gaat om het plantenextract colchicine, dat al sinds de eerste eeuw na Christus gebruikt wordt tegen jicht. Het remt de ontsteking bij deze aandoening. Colchicine wordt gewonnen uit de bollen van de herfsttijlloos, een krokusachtig bolgewas dat in het najaar bloeit en pas in het daaropvolgende voorjaar bladeren produceert.

Hartinfarct

Samen met collega’s kwam hoogleraar Cardiologie Jan Hein Cornel van het Radboudumc jaren geleden al eens op het idee dat dit middel zou kunnen werken tegen hart- en vaatziekten. Cornel legt uit: “Ook daar speelt ontsteking een belangrijke rol. En we hadden gelijk: in ons onderzoek bij ruim 5000 hart- en vaatpatiënten verminderde colchicine de kans op een hartinfarct, dotterbehandeling, bypass of beroerte met dertig procent.”

Reumatoloog Calin Popa van de Sint Maartenskliniek was onder de indruk van deze resultaten en dacht: misschien remt dit middel ook de ontsteking bij artrose. Hij legde contact met Cornel, die meteen enthousiast was, en maakten samen een plan. Ze wilden achterhalen hoeveel van de hart- en vaatpatiënten uit het colchicine-onderzoek een nieuwe knie of heup hadden gekregen.

Kostenbesparing

Michelle Heijman, onderzoeker bij de Sint Maartenskliniek, voerde het onderzoek uit. “Het middel lijkt inderdaad te werken tegen artrose. Het aantal patiënten met een knie- of heupvervanging was in de groep behandeld met colchicine ruim dertig procent lager dan in de placebogroep. Omdat het zo’n oud medicijn is, weten we dat het veilig is. En de behandeling is makkelijk: eenmaal daags een tabletje, door de huisarts voorgeschreven.” Bijkomend voordeel is dat colchicine relatief goedkoop is, het kost een paar tientjes per jaar. Calin Popa: “Omdat artrose zoveel voorkomt, kan de kostenbesparing enorm zijn.”

Voordat colchicine ingezet kan worden als behandeling voor mensen met artrose is eerst meer onderzoek nodig dat specifiek gericht is op deze aandoening. Het is namelijk niet mogelijk om een medicijn zomaar ‘off-label’ in te zetten. “Als we daarmee kunnen bevestigen dat colchicine werkt, is dat fantastisch nieuws”, vertelt Popa. “We kunnen artrosepatiënten dan eindelijk een veilig en effectief middel aanbieden. Dat verbetert hun kwaliteit van leven sterk en zou in sommige gevallen een zware operatie kunnen uitstellen of zelfs voorkomen. Dat bespaart zorgkosten. Kortom: een win-win-win situatie.”

Bron

Persbericht Radboudumc

Referentie

Heijman MWJ, Fiolet ATL, Mosterd A, et al. Association of Low-Dose Colchicine With Incidence of Knee and Hip Replacements : Exploratory Analyses From a Randomized, Controlled, Double-Blind Trial. Ann Intern Med. 2023 May 30. doi: 10.7326/M23-0289. Epub ahead of print. PMID: 37247416.