Overzichtsartikelen

PRIMAIRE PREVENTIE VAN DEMENTIE: WANNEER IS ER GENOEG BEWIJS?

Editorial bij de bijdrage van M.P. Hoevenaar-Blom, H.L. Christie, K. Deckers, M. van Boxtel, W.M.M. Verschuren, A.C.J. Nooyens, C. Smits, D. Bekkenkamp, E. Richard, S. Köhler getiteld ‘Primaire preventie van dementie: een kritische beschouwing van het wetenschappelijk bewijs en Nederlandse initiatieven’.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:70–1)

De gecombineerde leefstijlinterventie: goed op weg!?

SAMENVATTING

In Nederland zijn vier erkende gecombineerde leefstijlinterventies (GLI’s) gericht op mensen met overgewicht. Zij krijgen dan begeleiding en advies over gezonde voeding, bewegen en andere relevante factoren, zoals stress en slaapgebrek. Deze vier GLI’s variëren qua inhoud, opzet en effectiviteit. De algehele effecten van GLI’s zijn met een gemiddelde gewichtsafname van 3,4% bescheiden te noemen. In dit artikel worden niet alleen de verschillen per GLI beschreven, maar wordt ook een overzicht gegeven van de werkzame GLI-elementen. Mede op basis daarvan pleiten de auteurs voor een verdere doorontwikkeling van de huidige GLI’s, waarbij de GLI-elementen, zowel afzonderlijk als in samenhang, goed worden onderzocht. Dit zou vervolgens moeten leiden tot één landelijke basis-GLI met voldoende beweegcontactmomenten en een adequate combinatie van fysieke bijeenkomsten en online ondersteuning. Ook adviseren de auteurs om de GLI een meer integraal karakter te geven, waarbij ook andere factoren, zoals psychologische aspecten en schuldenproblematiek, aandacht krijgen. Dit alles vereist wel een bereidheid van alle betrokken partijen om onderling samen te werken, gezamenlijk kennis uit te wisselen, te leren van elkaar en samen door te ontwikkelen.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:64–9)

AANDACHT VOOR LEEFSTIJL MOET OOK PRIORITEIT HEBBEN BINNEN KANKERBEHANDELING

Ook binnen de kankerbehandelingen verdient leefstijl meer aandacht. Met het oprichten van leefstijlzorgloketten in steeds meer ziekenhuizen is de connectie met het paramedische en het sociale domein in de nulde- en eerstelijnszorg in de nabije toekomst veel gemakkelijker en wordt het hopelijk veel normaler dat oncologen allemaal zowel een kankerbehandelplan als een leefstijlzorgplan maken voor al hun patiënten.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1:11-2)

HET DARMMICROBIOOM ALS REGISSEUR VAN ONS IMMUUNSYSTEEM

SAMENVATTING

Veranderingen in de samenstelling van het menselijke microbioom ━ de verzameling van alle micro-organismen in en op ons lichaam ━ worden in verband gebracht met verschillende inflammatoire en (auto)immuunziekten. Hoewel de precieze rol van het microbioom bij het ontstaan en beloop van deze ziekten nog niet geheel duidelijk is, beginnen we steeds meer te begrijpen over de complexe interacties tussen de microben en hun gastheer en het belang hiervan voor de ontwikkeling en homeostase van het immuunsysteem.

Dit artikel beschrijft de huidige kennis over deze gastheer-microbe-interacties en de rol van verstoringen in het microbioom bij het ontstaan van ontstekingsziekten, in het bijzonder allergie en astma.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1:22–8)

DE ZORGVERLENERSBENADERING VAN HET LEEFSTIJLGESPREK BINNEN DE ONCOLOGIE

SAMENVATTING

Motivatie: Leefstijl beïnvloedt de prognose van kankerpatiënten tijdens en na behandeling in de zin van een betere kwaliteit van leven, een mogelijk lagere recidiefkans en minder comorbiditeit en mortaliteit. Het is onder andere aan de oncologisch zorgprofessional om met kankerpatiënten het leefstijlgesprek aan te gaan en hen, indirect, hulp te bieden. Het doel van deze studie is te achterhalen hoe, wanneer en tot op welk niveau oncologisch zorgprofessionals hun patiënten voorzien van informatie, advies en begeleiding over leefstijl en leefstijlinterventies ten behoeve van tertiaire preventie in de oncologische zorg. Methode en studiedesign: Voor deze cross-sectionele studie werd een vragenlijst afgenomen onder oncologisch zorgprofessionals werkzaam binnen het Radboudumc of Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ). De vragenlijst is afgenomen via Qualtrics. Resultaten werden gepresenteerd als percentages, gemiddelden en standaarddeviaties. Resultaten: 104 respondenten hebben de vragenlijst beantwoord (responspercentage 34%). Door oncologisch artsen wordt leefstijl in iets meer dan de helft van de consulten besproken (54,3%) en door de verpleegkundig oncologisch specialist (VOS) nog wat vaker (66,0%). Beiden geven zij aan patiënten te kunnen motiveren en weerstand uit te vragen. Zorgprofessionals geven aan patiënten wel te attenderen op hulpverleners, maar de helft verwijst zelden of nooit actief door. Artsen voelen zich vooral verantwoordelijk voor het aankaarten en informeren van patiënten, VOS voelen zich daarnaast verantwoordelijk voor het coachen en begeleiden van patiënten voor leefstijlverbetering. Conclusie en implicatie: Binnen het huidige oncologisch consult is leefstijl beperkt tot het soms aankaarten, informeren, motiveren en adviseren van patiënten. Leefstijlbespreking zou een vast onderdeel moeten worden binnen het oncologisch consult en verwijsmogelijkheden dienen duidelijk in kaart te worden gebracht.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1:13–21)