Opinie

Leefstijlgeneeskunde in de gynaecologie: tijd voor meer actie?

SAMENVATTING

De gynaecoloog speelt een belangrijke rol in het leven van vrouwen in alle levensfasen en kan positief bijdragen aan de leefstijl en de gezondheid van deze vrouwen, evenals die van hun toekomstige kinderen. Hoewel gynaecologische zorgprofessionals het belang van het bevorderen van gezonde leefstijlgedragingen erkennen, missen zij vaak de kennis, vaardigheden en tijd om dit adequaat te ondersteunen. Er is behoefte aan extra scholing, betere hulpmiddelen, duidelijke verwijsmogelijkheden voor leefstijlondersteuning en een reorganisatie van het zorgsysteem. Met de gynaecoloog in een actieve rol als leefstijlambassadeur kan deze, in samenspraak met de patiënte, een belangrijke bijdrage leveren aan een gezonder leven voor vrouwen en hun toekomstige kinderen.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(5):210–5)

Preventiezorg verdient meer aandacht bij paren met een kinderwens

CASUS

Meneer en mevrouw Janssen (32 en 33 jaar) melden zich bij de huisarts in verband met een kinderwens. Zij zijn inmiddels meer dan een jaar bezig om zwanger te worden. In het verleden hebben zij helaas één keer een miskraam doorgemaakt. De huisarts verwijst hen naar de polikliniek Fertiliteit. Daar blijkt mevrouw Janssen een BMI van 34 te hebben en een verhoogde bloeddruk. Meneer Janssen heeft een BMI van 38 en rookt een pakje sigaretten per dag. Daarnaast houdt hij ervan om tijdens zijn werk als vrachtwagenchauffeur de stoelverwarming te gebruiken. Bij aanvullend onderzoek blijkt er bij meneer Janssen sprake te zijn van een verminderde zaadkwaliteit en bij mevrouw Janssen een cyclusstoornis. Het paar wordt verwezen naar een diëtist, meneer naar een stoppen-met-roken-coach. Beiden starten met meer bewegen. Na zes maanden is meneer Janssen 4 en mevrouw Janssen 3 BMI-punten afgevallen en meneer is gestopt met roken. Er is sprake van een cyclusherstel en een normale zaadkwaliteit. Een fertiliteitsbehandeling hoeft niet te worden gestart aangezien het paar spontaan zwanger wordt.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(5):216–8)

Een integrale benadering van chronische pijn: van biomedisch denken naar positieve gezondheid en emotionele leefstijl

Michelle, een vrouw van 26 jaar, hield na een val op haar achtste levensjaar 15 jaar hevige pijn aan haar liezen. Wat volgde was een schrijnende medische zoektocht met vele diagnoses: fibromyalgie, endometriose, prikkelbare-darmsyndroom en zenuwbeknellingen. Vele consulten van verschillende medisch specialisten verder werden verschillende medicatie en injecties gegeven. Er volgde revalidatie en intensieve trajecten bij de psycholoog met behandelingen zoals ‘Acceptance and Commitment Therapy’ en Cognitieve Gedragstherapie (ACT of CGT).

Na bijna 30 hulpverleners was de terugkerende boodschap duidelijk: ze moest met de pijn leren leven. Dit terwijl zij met regelmaat niet meer kon lopen. Ze was wanhopig.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(3):127–30)

‘Fatshaming’ in de zorg

Veel mensen met overgewicht hebben het moeilijk in onze maatschappij als gevolg van het gewichtsstigma; oftewel de alom heersende opvatting dat mensen met overgewicht minder intelligent, luier, minder gedisciplineerd en minder goed verzorgd zijn dan mensen zonder overgewicht.¹ De ervaren discriminatie die deze hardnekkige vooroordelen met zich meebrengen vergroten de kans op ‘emotie-eten’ als mechanisme om met de bijbehorende stress te kunnen omgaan. Zo kan het gebeuren dat iemand die wordt gestigmatiseerd in een neerwaartse spiraal terechtkomt en steeds meer gewicht aankomt.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(2):77–9)

Als we alle onderzoeken over planetaire en humane gezondheid serieus nemen, zou iedere kennis- en zorginstelling hoofdzakelijk plantaardig zijn

INLEIDING

De coronapandemie liet zien dat ons huidige zorgstelsel niet houdbaar is. Er zijn al jaren schreeuwende personeelstekorten en toenemende regelzucht verergert de toegankelijkheid nog meer. Ook bij een griepgolf zitten veel ziekenhuizen weer tegen opnamestops aan. Noodzakelijke acute en oncologische zorg hielden we nog net overeind en alle planbare zorg ging op de lange baan. De pandemie heeft een structureel probleem van ons huidige zorgstelsel blootgelegd.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(1):26–9)

GEZONDE SUPERMARKTEN?

SCHADELIJKE VOEDING

Hoe is het mogelijk dat we de grootste ‘killer’ van deze tijd ongestraft laten? Ziekte veroorzaakt door verkeerde voeding maakt een veelvoud van de slachtoffers van moord (0,8% van het aantal doden) of het verkeer (0,4%). De helft van de Nederlanders heeft overgewicht, 14% is ernstig te zwaar (obesitas). ¹ Ruim een miljoen Nederlanders hebben diabetes type 2.² 1,7 miljoen heeft een hart- of vaatziekte, van wie jaarlijks 50.000 mensen in het ziekenhuis worden opgenomen door een beroerte.^3,4 2,8 miljoen Nederlanders hebben een te hoge bloeddruk.⁵ Dertig tot 50% van de gevallen van kanker kan worden voorkomen door een gezonde leefstijl.⁶ Al deze ziekten zijn gerelateerd aan onze voeding.

Wat is er dan mis met die voeding? Industrieel geproduceerd voedsel bevat ingrediënten die schadelijk zijn voor onze gezondheid. Er zit nagenoeg altijd (te veel) suiker, zetmeel, zout, verzadigd vet, emulgatoren of smaakstof in. Die stoffen veroorzaken ontstekingen in ons lichaam, die de oorzaak zijn van een groot aantal ziekten. Natuurlijk, onbewerkt voedsel, dat (nagenoeg) direct door de aarde wordt voortgebracht, bevat geen of heel weinig van deze stoffen. We zouden groente, fruit, noten, olijfolie, melkproducten, vlees en vis (laatste drie met mate) moeten eten, en niet meer dan dat.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(4):198–9)

LEEFSTIJLINTERVENTIES IN 30 SECONDEN

Wat is er bekend over de effectiviteit van leefstijladviezen? Van medicatie is vrij goed bekend met welke dosering het beste effect kan worden bereikt. De werkzaamheid van leefstijlinterventies kennen we minder goed. Want wat is effectiever: één keer per maand een gesprek van 40 minuten of elke week 10 minuten? En kan een interventie van 30 seconden ook al effectief zijn? In dit artikel beschrijf ik hoe ik leefstijlinterventies in mijn huisartsenpraktijk aanpak.

Wanneer ik in de huisartsenpraktijk een patiënt heb geholpen tijdens een regulier consult, vraag ik aan het eind van het consult of de patiënt iets zou willen doen om gezond te blijven. Het antwoord is eigenlijk altijd “ja”. Vervolgens vraag ik de patiënt welke investering hij zou willen doen. Vaak zeggen ze dan dat ze meer willen bewegen, meer willen ontspannen of willen stoppen met roken. Hun drijfveer is bijvoorbeeld dat ze zich fitter willen voelen, mee willen doen met vrienden of hun (klein)kinderen zien opgroeien.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:96–8)