Maatschappij

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK ALS BASIS VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN LEEFSTIJL IN DE ZORG

NTvL - 2023, nummer 4, december 2023

dr. J.H.M. van Bilsen , drs. M.J. Knapen , dr. J.J.W. Molema

INLEIDING

Passende zorg is zorg op het juiste moment, afgestemd op de behoefte en omstandigheden van de patiënt, en waarover de patiënt en zorgverlener samen beslissen. Passende zorg legt minder de focus op ziekte en behandeling, en meer op de inzet op gezondheid en wat iemand wel kan en wil. Leefstijl vormt een belangrijk onderdeel van passende zorg. Daarom zet de Coalitie Leefstijl in de Zorg zich in om de inzet op gezonde leefstijl in en vanuit de reguliere zorg te vergroten.

Net zoals bij andere aspecten van passende zorg is het ook belangrijk dat leefstijl(zorg) ‘werkt’, dat het bijdraagt aan betere (ervaren) gezondheid, kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg. Om te weten wat werkt en om gestructureerd te onderzoeken wat we nog niet weten, zet de Coalitie Leefstijl in de Zorg een van haar zeven teams in om het thema onderzoek aan te pakken. Team Onderzoek werkt aan het verkleinen van de kennisversnippering in het veld en stelt hiervoor als eerste een Strategische Kennisagenda (SKA) Leefstijl in de Zorg op. Het team wordt geregisseerd door TNO en NFU.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(4):196–7)

Lees verder

EEN COSCHAP HUISARTSGENEESKUNDE MET FOCUS OP PREVENTIE EN EEN GEZONDE EN DUURZAME LEEFSTIJL: GELEERDE LESSEN

NTvL - 2023, nummer 3, oktober 2023

drs. J. Janmaat

SAMENVATTING

Een synthese van theorie en praktijk aan de hand van een coschap leefstijlgeneeskunde en preventie in de huisartspraktijk door een laatstejaars coassistent/CO2-assistent. Met aandacht voor bevordering van gezondheid op een manier die zowel gezond is voor mens als planeet lijkt een grote maatschappelijke winst te behalen. De rol van de arts als gezondheidsbevorderaar, maar ook de klimaat- en ecologische crisis en daarbij horende negatieve gezondheidseffecten en sociale onrechtvaardigheid, bieden aanknopingspunten voor leefstijlgeneeskunde. De arts als centraal aanspreekpunt in de maatschappij heeft een signalerende, initiërende, coachende en verwijzende functie, ook ten aanzien van het bevorderen van gezondheid via leefstijl. De uitvoering van duurzame leefstijlgeneeskunde en preventie kent vele manieren. In dit coschap werd een aantal overkoepelende lessen geleerd. Ten eerste is een gepersonaliseerde aanpak waarin de mens centraal staat belangrijk. Ten tweede bestaat er een ambivalentie ten aanzien van tijd. Immers, er kan veel in korte tijd, maar een teveel aan klussen in een te korte tijd vormt een barrière. Ten derde kan veel winst worden behaald door te zoeken naar ‘gezondheid co-benefits’, bijvoorbeeld interventies die goed zijn voor gezondheid, goed voor zorgkosten en goed voor milieu. Tot slot is voor toekomstige artsen het aanleren van kennis en vaardigheden ten behoeve van een duurzame en gezonde leefstijl welkom, onder andere omdat een gezonde toekomst voor zowel patiënt als planeet onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(3):144–9)

Lees verder

UPDATE COALITIE LEEFSTIJL IN DE ZORG

NTvL - 2023, nummer 3, oktober 2023

dr. J.J.W. Molema , dr. ir. M.J. van Erk , drs. Y.E. Spies

INLEIDING

In maart 2023 gaf de minister van VWS het startsein voor de Coalitie Leefstijl in de Zorg. Deze Coalitie bestaat uit een groeiende verzameling deelnemers die actief is in en om de zorg, in beleid, op het terrein van wetenschap en innovatie of op een andere manier betrokken is bij leefstijl in de zorg. Gedurende de looptijd van de Coalitie, tot eind 2025, wordt u in dit tijdschrift regelmatig op de hoogte gehouden van de werkzaamheden en resultaten van de Coalitie. In dit eerste artikel zetten we uiteen waarom de Coalitie er is, wie betrokken zijn bij de Coalitie, en waar de Coalitie aan werkt en hoe.

(NED TI DSCHR LEEFSTI LGENEESKD 2023;1(3):150–1)

Lees verder

IMPULS VOOR MEER AANDACHT VOOR VOEDING EN LEEFSTIJL IN DE OPLEIDING VAN ARTSEN EN VERPLEEGKUNDIGEN

NTvL - 2023, nummer 2, september 2023

B.A.D.F. Saals MSc, ir. G.M. Plas , ir. M. Menkveld-Beukers

SAMENVATTING

Het is belangrijker dan ooit om leefstijlgerelateerde ziekten te voorkomen. Inmiddels heeft meer dan de helft van de volwassen Nederlandse bevolking overgewicht en 15% heeft obesitas.1 Artsen en verpleegkundigen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan preventie en behandeling van overgewicht en obesitas. Een brede blik op leefstijl en andere factoren bij het ontstaan en tegengaan van obesitas is hierbij cruciaal. Meer aandacht voor leefstijl in het zorgonderwijs is dus noodzakelijk, maar implementatie in het curriculum blijkt een uitdaging.12 Het project ‘Overgewicht & Leefstijl in Zorgopleidingen’ ondersteunt en versterkt meer aandacht voor leefstijl in zorgopleidingen en biedt een landelijk netwerk van opleidingen en stakeholders. Er is een beweging in gang gezet, aansluitend op het Raamplan Artsopleiding en de Bachelor of Nursing 2030. De komende jaren is doorontwikkeling nodig om dit in leerlijnen in te bedden, docenten te trainen en om preventie en de behandeling van overgewicht te verankeren in het reguliere werkproces van artsen en verpleegkundigen.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:91–5)

Lees verder

DE KRACHT VAN HET NATIONAAL PREVENTIEAKKOORD

NTvL - 2023, nummer 1, mei 2023

A. Stigter

Dit is een editorial bij de bijdrage van M. Poelman, S. Djojosoeparto, C. Dijkstra, F.J. van Lenthe, E. de Vet, C. Kamphuis, getiteld: ‘Aanpassing van de voedselomgeving is geen betutteling, maar van essentieel belang voor het succes van leefstijlgeneeskunde’.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1:32–3)

Lees verder

AANPASSING VAN DE VOEDSELOMGEVING IS GEEN BETUTTELING MAAR VAN ESSENTIEEL BELANG VOOR HET SUCCES VAN LEEFSTIJLGENEESKUNDE

NTvL - 2023, nummer 1, mei 2023

dr. M.P. Poelman , S.K. Djojosoeparto MSc, dr. S.C. Dijkstra , prof. dr. F.J. van Lenthe , prof. dr. E.W.M.L. de Vet , dr. C.B.M. Kamphuis

SAMENVATTING

In de huidige Nederlandse voedselomgeving worden meer voedingsmiddelen rijk aan verzadigd vet, suiker en zout aangeboden en gepromoot dan minder bewerkte, verse voedingsmiddelen. De voedselomgeving heeft daarmee een sterke invloed op het voedingspatroon van de Nederlandse bevolking. Als onderdeel van de primaire preventie van overgewicht en voedingsgerelateerde chronische ziekten wordt het belang van een gezonde voedselomgeving door gezondheidswetenschappers al lange tijd onderstreept. Door de opkomst van leefstijlgeneeskunde lijkt de aandacht voor preventie zich vooral op individuen te richten, maar ook voor het succes hiervan is een gezonde voedselomgeving van cruciaal belang. Specifieke voedingsadviezen aan individuele patiënten vragen veel zelfregulatie en terugval in oude gedragspatronen is meer regel dan uitzondering als er verder niets veranderd in de voedselomgeving. Omdat blijvende gedragsverandering ontzettend moeilijk is, is het ook voor individuele patiënten van belang dat zij hun voedingskeuzes kunnen maken in een voedselomgeving die een gezond voedingspatroon stimuleert en gemakkelijk maakt. In dit artikel wordt toegelicht waarom universele preventie, en specifiek het creëren van een gezonde voedselomgeving, essentieel is voor de afname van overgewicht en voedingsgerelateerde chronische ziekten, en voor het uiteindelijke succes van leefstijlgeneeskunde. Het wordt geïllustreerd met structurele en preventieve maatregelen die kunnen worden genomen om het voedingspatroon op populatieniveau te optimaliseren.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1:34–9)

Lees verder