Longkanker, blaaskanker en slokdarmkanker. Dat zijn de drie types kanker die het meest met roken geassocieerd zijn. Meer dan 14.000 mensen krijgen een van deze drie diagnoses te horen in een jaar. De Nederlandse overheid zet daarom zwaar in op het terugdringen van het aantal rokers in ons land. Een van de doelen van de Nederlandse Kankeragenda dat nog maar 5% van de volwassenen en 0% van de jongeren rookt in 2032. Nieuwe berekeningen van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) op basis van o.a. data uit de Nederlandse Kankerregistratie laten zien wat het effect is als dat preventiedoel gehaald wordt: het scheelt 120.000 long-, blaas- en slokdarmkankerdiagnoses in 20 jaar tijd.
Roken veroorzaakt het overgrote deel van de longkankerdiagnoses en een aanzienlijk deel van slokdarm- en blaaskankerdiagnoses, maar ook de kans op 9 andere kankersoorten wordt vergroot door roken waaronder kanker in het hoofd-halsgebied en nierkanker. Het aantal rokers in Nederland nam de afgelopen jaren slechts gestaag af. Maar wat als het aantal rokers sneller zouden dalen dan de afgelopen jaren?
De onderzoekers van IKNL focusten op de drie kankersoorten die het meest door roken worden veroorzaakt. Voor longkanker geldt dat voor 72% van de diagnoses, bij slokdarmkanker (plaveiselcelcarcinoom) is dat 65% en bij blaaskanker is roken in 46% van de gevallen de oorzaak. Ook hoofd-halskanker is voor 68% toe te schrijven aan rookgedrag, maar omdat dit een verzameling is van veel verschillende kankersoorten met verschillende risicofactoren (ook in combinatie met alcohol en HPV-infectie), is gekozen om deze groep niet mee te nemen in de analyse.
In 2023 rookte 19% van de volwassenen en bijna 10% van de jongeren tussen de 12 en 18 jaar. IKNL berekende voor drie kankersoorten welke impact het behalen van de doelstellingen van de Nationale Kankeragenda tussen nu en 2045 heeft op het aantal nieuwe diagnoses:
Maar ook op kortere termijn heeft het terugdringen van het aantal rokers al duidelijk effect. Als er nu ingezet wordt op een daling naar 5% rokers onder volwassenen en 0% onder jongeren, dan kunnen tot en met 2032 al ruim 16.000 diagnoses longkanker, 3.300 diagnoses blaaskanker en 2.600 diagnoses slokdarmkanker voorkomen worden.
Het effect van een hele generatie die nooit start met roken is ook doorgerekend. Als de jongeren van 2032 (die in 2024 tussen de 4 en 10 jaar oud zijn) nooit starten met roken en ze worden gevolgd tot ze 80 tot 86 jaar oud zijn, dan scheelt dat minstens 66.000 diagnoses van long-, blaas- en slokdarmkanker in deze groep. Omdat de drie onderzochte kankersoorten vaak op oudere leeftijd voorkomen, is het effect het sterkst wanneer deze groep de leeftijd van 73 tot 80 jaar heeft behaald.
Het daadwerkelijke effect van een snellere afname van het aantal rokers in Nederland zal nog vele malen groter zijn dan de cijfers van IKNL laten zien. Er zijn immers nog meer kankersoorten gelinkt aan roken. Daarnaast draagt roken ook bij aan een verhoogd risico op andere aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en COPD. Als Nederlanders minder roken, neemt het aantal diagnoses van deze en andere door roken veroorzaakte ziekten ook af. Ook zullen er minder mensen ziek worden door meeroken. De totale gezondheidswinst van nog meer inzetten op rookpreventie is dus nog groter.
Ook op individueel niveau heeft stoppen met roken grote effecten op de gezondheid, en die komen al heel snel. Vanaf de dag dat iemand stopt met roken is er al sprake van gezondheidswinst. Zo daalt de bloeddruk en de hartslag al na 20 minuten en is de kans op coronaire hartziekten na een jaar al gehalveerd. Op de langere termijn zien we dat bijvoorbeeld het risico op longkanker na 10 jaar is gehalveerd en het risico op andere kankersoorten ook afneemt.
Bron
Naar boven
