Associatie tussen consumptie van microplastics en risico op diabetes en cardiovasculaire ziekten

maart 2025 Epidemiologie Cardiovasculair Milieu Willem van Altena

Steeds meer wordt duidelijk dat microplastics vrijwel onontkoombaar zijn en zich in alle levende organismen bevinden. En dat heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor de gezondheid. Twee nieuwe wetenschappelijke studies uit de Verenigde Staten werpen nieuw licht op de mogelijke gezondheidsrisico’s van microplastics. Onderzoek van Sai Rahul Ponnana, MA, research data scientist aan de Case Western Reserve School of Medicine in Ohio, toont aan dat blootstelling aan microplastics geassocieerd is met een verhoogd risico op hypertensie, diabetes en cardiovasculaire aandoeningen. Zijn onderzoek wordt later deze maand gepresenteerd bij het jaarlijkse congres van de American College of Cardiology. Tegelijkertijd wijst een studie van de University of California, Los Angeles (UCLA) uit dat kauwgom een onverwachte bron van microplasticblootstelling vormt, met potentieel tienduizenden ingeslikte deeltjes per jaar. Deze studie wordt binnenkort gepresenteerd bij de American Chemical Society.

Ponnana’s onderzoek analyseerde gegevens uit Amerikaanse kust- en merengebieden tussen 2015 en 2019. De onderzoekers beoordeelden de prevalentie van hoge bloeddruk, diabetes, beroerte en kanker met behulp van gegevens van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) en vergeleken deze met 154 sociaaleconomische en omgevingsfactoren. De aanwezigheid van microplastics bleek in de top tien van voorspellers te staan voor het risico op chronische ziekten. De hoeveelheid microplastics in water werd geclassificeerd van laag (0-200 deeltjes per kubieke meter) tot zeer hoog (>40.000 deeltjes per kubieke meter). Gebieden met een hogere microplasticconcentratie lieten een verhoogde prevalentie van hypertensie, diabetes en beroertes zien. Een verband met kanker werd niet gevonden.

Creditcard

Microplastics – met een diameter tussen 1 nanometer en 5 millimeter – komen vrij bij de afbraak van grotere plasticstukken, en worden voor het overgrote deel veroorzaakt door zwerfvuil. Ze zijn aangetroffen in de hersenen, longen, teelballen en zelfs de placenta. Gemiddeld krijgen we door wat we eten en drinken wekelijks een hoeveelheid microplastics binnen in die gelijkstaat aan een creditcard. Hoewel het vooralsnog gaat om een associatief verband, en een causaal verband met ziekte nog niet definitief is vastgesteld, tonen dierproeven en celstudies aan dat microplastics ontstekingsreacties kunnen veroorzaken, cellen beschadigen en immuunreacties verstoren.

Kauwgom

Een recente studie van de universiteit van Los Angeles (UCLA) toont aan dat kauwgom een belangrijke vector voor microplastics kan zijn. Onderzoek onder leiding van Sanjay Mohanty onderzocht vijf synthetische en vijf natuurlijke kauwgommerken en ontdekte dat gemiddeld 100 microplastics per gram kauwgom vrijkomen, met pieken tot 600 deeltjes per gram. Gezien het gewicht van een standaard kauwgomstukje (2 tot 6 gram) kan een groter stuk tot wel 3.000 plasticdeeltjes afgeven. Dit betekent dat een gemiddelde Amerikaanse kauwgomgebruiker, met een consumptie van 160 tot 180 stukjes per jaar, jaarlijks ongeveer 30.000 microplastics binnenkrijgt via kauwgom.

Zo vermijd je microplastics

Hoewel het moeilijk is om blootstelling aan microplastics volledig te vermijden, zijn er manieren om het te verminderen. Zo kan het drinken van kraanwater in plaats van water uit plastic flessen de inname van microplastics drastisch verlagen. Het inwisselen van een plastic bidon voor een metalen exemplaar maakt ook al een groot verschil. Verder wordt aangeraden om voedsel niet in plastic te verhitten en voedsel uit blik (dat altijd van een plastic coating is voorzien) te vermijden.

Referenties
New Evidence Links Microplastics with Chronic Disease, persbericht American College of Cardiology.

Chewing gum can shed microplastics into saliva, pilot study finds, persbericht American Chemical Society