Behandelaren in de ggz die zelf een gezonde leefgewoonten hebben, betrekken leefstijl vaker in de behandeling van hun patiënten dan behandelaren met een ongezondere leefstijl. Dat concludeert arts in opleiding tot psychiater Lisanne Koomen van het UMC Utrecht in haar proefschrift, dat zij 13 maart verdedigt. “We moeten af van het idee dat psychiatrische zorg zich alleen richt op de geest.” Mensen met psychiatrische aandoeningen leven gemiddeld vijftien jaar korter dan de algemene bevolking. Dit komt voornamelijk door een slechtere lichamelijke gezondheid, deels veroorzaakt door ongezonde leefgewoonten en bijwerkingen van medicatie.
In haar proefschrift benadrukt Koomen het belang van gezonde leefgewoonten als integraal onderdeel van de psychiatrische zorg. Uit Koomens onderzoek blijkt dat verbeteringen in leefstijl – zoals bewegen via live videobelverbindingen en het verbeteren van voedingsgewoonten – een positief effect hebben op de mentale en fysieke gezondheid van deze groep. Toch wordt dit nog te weinig toegepast in de klinische praktijk. Een belangrijke barrière is het ontbreken van structurele implementatie: behandelaren hebben vaak te weinig tijd, kennis of verwijsmogelijkheden om leefstijlverandering te ondersteunen.
Onnodige of ongeschikte medicatie
Daarnaast speelt de zorgprofessional zelf dus een grote rol. Koomen toont aan dat behandelaren met een gezondere leefstijl vaker leefstijlaanpassingen bespreken en patiënten eerder doorverwijzen naar bijvoorbeeld een diëtist of beweegtherapeut. Haar conclusies onderstrepen het belang van bewustwording en scholing binnen de geestelijke gezondheidszorg. “Een gezonde leefstijl is een essentieel onderdeel van herstel en kwaliteit van leven.”
Naast deze verbeteringen in leefstijl wijst Koomen op het problematische gebruik van medicatie voor psychische aandoeningen. Bijna de helft van de onderzochte patiënten kreeg potentieel onnodige of ongeschikte medicatie voorgeschreven, zoals langdurig gebruik van kalmeringsmiddelen zonder medische noodzaak. Dit kan de effectiviteit van veranderingen in leefstijl verminderen. Regelmatige medicatiecontroles en betere begeleiding bij het afbouwen van medicatie zijn daarom heel belangrijk.
Groeiende erkenning
Koomen pleit in haar proefschrift voor een systematische aanpak, waar gezondere leefgewoonten vanaf de start van de behandeling onderdeel van zijn. Psychiaters en behandelaren kunnen volgens haar een actievere rol spelen in het bevorderen van gezond gedrag.
Met haar onderzoek draagt Koomen bij aan de groeiende erkenning dat aanpassingen in leefstijl niet alleen de individuele patiënt helpen, maar ook helpen om de psychiatrische zorg beter en toekomstbestendiger te maken. Haar bevindingen laten zien dat er een bredere maatschappelijke inspanning nodig is om de gezondheid van mensen met ernstige psychische aandoeningen blijvend te verbeteren.
Naar boven
