Uit de meest recente cijfers blijkt dat Nederlanders van 65 jaar en ouder in 2023 de gezondste voedingskeuzes maakten, terwijl tieners (12- tot 18-jarigen) het ongezondst aten. Dit blijkt uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), uitgevoerd in samenwerking met het RIVM en het Voedingscentrum. Het onderzoek maakt duidelijk dat er vooral bij de jongere leeftijdsgroepen meer aandacht nodig is voor gezond eten, en dat de voedingsgewoonten van kinderen verslechteren naarmate ze ouder worden.
Volgens de cijfers haalden peuters (1 tot 4 jaar) in 2023 een gemiddelde voedingsscore van 7,1 op een schaal van 0 tot 10. Deze score geeft aan in hoeverre de voeding van een groep in lijn is met de adviezen van de Schijf van Vijf. Kinderen van 4 tot 12 jaar scoorden 6,6, terwijl tieners het laagst scoorden met 5,9. Voor jongvolwassenen (18 tot 25 jaar) was de gemiddelde score 6,2, en volwassenen tussen de 25 en 45 jaar haalden gemiddeld een 6,9. De hoogste scores werden behaald door 65-plussers, met een gemiddelde van 7,5. Deze resultaten geven een duidelijk beeld van hoe voedingspatronen veranderen met de leeftijd.
De resultaten van het CBS ondersteunen deze bevindingen. Het CBS werkt met voedingsscores van 0 tot en met 10: hoe hoger de score, des te meer de genoemde groep eet volgens een aantal belangrijke aspecten van de Schijf van Vijf.
| Leeftijd | Gemiddelde voedingsscore |
| Peuters (1 tot 4 jaar) | 7,1 |
| Kinderen (4 tot 12 jaar) | 6,6 |
| Tieners (12 tot 18 jaar) | 5,9 |
| Jongvolwassenen (18 tot 25 jaar) | 6,2 |
| 25- tot 45-jarigen | 6,9 |
| 45- tot 65-jarigen | 7,2 |
| 65-plussers | 7,5 |
De cijfers van het RIVM laten zien dat relatief meer jonge kinderen de aanbevolen hoeveelheden groenten, fruit, brood, aardappelen en graanproducten, peulvruchten en zuivel nemen. Alleen met de aanbevolen hoeveelheden noten(pasta) en dranken blijven ze wat achter. Tieners (12 tot 18 jaar) halen relatief het grootste deel van hun energie uit producten buiten de Schijf van Vijf. Verder halen ze het minst de aanbevolen hoeveelheid brood, noten, vis en zuivel in vergelijking met andere leeftijdsgroepen. Voor jongens geldt dit ook voor groenten en dranken, voor meiden voor peulvruchten en eieren. Volgens het CBS eet 86% van de tieners niet dagelijks twee stuks fruit, en 31% drinkt dagelijks suikerhoudende dranken. Verder bleek dat driekwart van de tieners meer dan drie grote ongezonde snacks per week eet. Dit is zorgwekkend, aangezien deze voedingskeuzes belangrijke indicatoren zijn voor een verhoogd risico op gezondheidsproblemen op latere leeftijd.
Petra Verhoef, directeur van het Voedingscentrum, benadrukt dat er meer aandacht moet komen voor de voedingsgewoonten van kinderen en jongeren: “We weten al lange tijd dat inzet op kinderen essentieel is. Het is goed om te zien dat de jongste kinderen relatief gezond eten, maar het is zorgelijk dat hun voedingsgewoonten na de peuterleeftijd verslechteren. Ouders en opvoeders hebben vaak moeite om de verleidingen van ongezond voedsel in de omgeving te weerstaan.”
Ouderen scoren aanzienlijk beter op vrijwel alle onderzochte voedingsindicatoren. In vergelijking met jongeren drinken ouderen veel minder suikerhoudende dranken, eten ze minder ongezonde snacks, en kiezen ze vaker voor gezonde voedingsmiddelen zoals groenten, fruit en volkoren producten. Deze trend kan gedeeltelijk worden verklaard door een grotere bewustwording van het belang van gezonde voeding naarmate mensen ouder worden, evenals adviezen van artsen en specialisten.
Het Voedingscentrum pleit voor meer structurele maatregelen om de eetgewoonten van kinderen te verbeteren. Dit omvat onder meer verplichte lessen over voeding op scholen, gratis schoolmaaltijden en een gezonder voedingsaanbod in omgevingen waar veel jeugd komt. Petra Verhoef stelt: “Juist via scholen bereik je alle kinderen en vergroot je dus de kans op gelijke kansen. Het Programma Schoolmaaltijden biedt een grote kans om kinderen op een gezonde manier te laten eten.”
Uit de Voedselconsumptiepeiling van het RIVM (2019-2021) blijkt dat peuters en 65-plussers relatief het vaakst eten volgens de aanbevelingen van de Schijf van Vijf. Peuters krijgen relatief meer groenten, fruit, brood, aardappelen, graanproducten, peulvruchten en zuivel binnen dan andere leeftijdsgroepen, terwijl tieners het minst voldoen aan de aanbevolen hoeveelheden voor onder meer groenten, noten, vis en zuivel. De voedingsscores uit deze peiling ondersteunen de resultaten van de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor en bieden aanvullende inzichten in de voedingsgewoonten van verschillende leeftijdsgroepen.
Volgens het CBS onderzoek Belevingen 2022 vond twee derde van alle 18-plussers dat ze gezond eten. Vrouwen vonden dit vaker dan mannen, en ouderen vaker dan jongeren. 45-plussers zeiden vaker dan mensen jonger dan 45 dat hun eetgewoonten beïnvloed zijn door de Schijf van Vijf of adviezen van een arts, specialist of diëtist. Jongeren keken vaker naar voedingsapps, sociale media of influencers. Ruim een derde van de volwassenen (36 procent) gaf aan graag gezonder te willen eten. Zij wilden dit vooral om de kans op gezondheidsproblemen te verkleinen of om zich fitter te voelen.
De resultaten laten duidelijk zien dat er nog veel werk aan de winkel is om gezond eetgedrag te bevorderen, met name onder jongeren. Structurele beleidsmaatregelen, gericht op het creëren van gezonde eetomgevingen en het bevorderen van voedselvaardigheden, zijn essentieel om deze trend te keren.
Bronnen
Naar boven
