Minder kiezen, meer gewicht: de relatie tussen tandverlies en obesitas bij ouderen

juni 2024 Overgewicht Ouderengeneeskunde Willem van Altena

Een analyse van medische dossiers van 1.765 oudere volwassenen onthult dat patiënten met minimaal 21 tanden vaker een gezond lichaamsgewicht behouden dan patiënten met minder tanden, volgens een studie door wetenschappers van Rutgers University in New Brunswick (Verenigde Staten). Elke ontbrekende tand laat zich vertalen in een 2% hogere kans op obesitas, terwijl elk ontbrekend paar tegenoverliggende kiezen de kans op obesitas zelfs met 7% verhoogt. De studie verscheen onlangs in medisch vaktijdschrift Gerodontology.

Veel gezonde voedingsmiddelen, zoals rauw fruit en groenten, zijn moeilijk te eten zonder een functioneel gebit. Mensen die tanden missen, met name ouderen, kunnen problemen ondervinden bij het kauwen van deze voedingsmiddelen, waardoor ze geneigd zijn om over te stappen op gemakkelijkere, maar minder gezonde opties zoals aardappelpuree, koekjes of donuts. Deze voedingsmiddelen bevatten doorgaans meer calorieën, vet en suiker, en dat kan leiden tot gewichtstoename.

Smoothies

De onderzoekers van Rutgers denken dat tandartsen mogelijk kunnen bijdragen aan het verminderen van dit probleem door patiënten voor te lichten over het aanpassen van gezondere voedingsmiddelen, zodat ze gemakkelijker te eten zijn. Groenten kunnen bijvoorbeeld worden toegevoegd aan soep of stoofschotels zonder veel voedingswaarde te verliezen, en fruit kan worden verwerkt in smoothies of parfaits.

De onderzoekers verzamelden gegevens van volwassenen van 65 tot 89 jaar die tussen 2016 en 2022 behandeld werden aan de Rutgers School of Dental Medicine. Om de relatie tussen het aantal tanden en de Body Mass Index (BMI) te analyseren, gebruikten ze statistische methoden die rekening hielden met factoren zoals leeftijd, geslacht en bestaande gezondheidscondities.

Bijna 73% van de deelnemers had overgewicht of obesitas. Het mediane aantal overgebleven tanden was 20, wat net onder de drempel van 21 ligt die nodig is voor functioneel kauwen, hoewel 45% van de deelnemers minstens 21 tanden had. (Een volledig gebit telt doorgaans 32 tanden, inclusief verstandskiezen.)

Voortanden

In tegenstelling tot de achterste tanden, die essentieel zijn voor kauwen, blijken de voortanden, die voornamelijk worden gebruikt om in voedsel te bijten, geen grote invloed te hebben op het gewicht. Er werd geen significante relatie gevonden tussen het aantal voortanden en de BMI.

De bevindingen sluiten aan bij eerdere studies die suggereren dat slechte mondgezondheid gerelateerd is aan gewichtsproblemen, maar deze studie benadrukt specifiek de cruciale rol van achterste tanden in het behouden van een gezond gewicht.

Andere gezondheidsproblemen

Slechte mondgezondheid wordt ook in verband gebracht met andere gezondheidsproblemen, waaronder mondkanker en andere vormen van kanker, evenals cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.

Referentie

Zelig R, Lyon A, Touger-Decker R, et al. Dentition and weight status in community-dwelling older adults. Gerodontology. 2024 Mar 11. doi: 10.1111/ger.12747. Epub ahead of print. PMID: 38468455.