Hart- en vaatziekten en kanker zijn wereldwijd de twee belangrijkste oorzaken van sterfte en invaliditeit. Een suboptimaal dieet, arm aan groenten, fruit, peulvruchten en volle granen, en rijk aan bewerkt en rood vlees, geraffineerde granen en toegevoegde suikers, is een primaire modificeerbare risicofactor. Plant-based diëten zijn wereldwijd steeds populairder geworden op basis van gezondheids-, economische en ethische overwegingen. Onderzoekers van de universiteit van Bologna hebben nu 48 studies geanalyseerd die zijn gepubliceerd tussen 1 januari 2000 en 31 juni 2023, om in kaart te brengen wat het effect van diëten zonder dierlijke producten is op de ontwikkeling van cardiometabole ziekten, kanker en de daaraan gerelateerde mortaliteit. En het blijkt dat een plant-based voedingspatroon de kans op cardiovasculaire aandoeningen, kanker en het overlijden daaraan inderdaad significant verlaagt. De studie is gepubliceerd in wetenschapstijdschrift PLoS One.
De onderzoekers selecteerden 48 Engelstalige studies en gebruikten de umbrella review benadering voor data-extractie en analyse. De herziene AMSTAR-R 11-item tool werd gebruikt om de kwaliteit van reviews/meta-analyses te beoordelen.
Uit de analyse kwam naar voren dat vegetarische en veganistische diëten significant geassocieerd zijn met een beter lipidenprofiel, glycemische controle, lichaamsgewicht/BMI, ontstekingsniveaus en een lager risico op ischemische hartziekte en kanker. Een vegetarisch dieet is ook geassocieerd met een lagere sterfte door cardiovasculaire aandoeningen.
Bovendien werd er bij zwangere vrouwen die een vegetarisch dieet volgen geen verschil gerapporteerd in het risico op het ontwikkelen van zwangerschapsdiabetes en hypertensie. De onderzoekers zagen vooral specifieke cardiovasculaire voordelen van een plant-based dieet bij het beheersen van het cholesterolgehalte, de waarden van C-reactief eiwit, voorkomen van hoge bloeddruk, en de glucosehuishouding. Bij kanker werd vooral een beschermend effect gezien bij lever-, darm-, alvleesklier- en longkanker.
Een belangrijke beperking in de analyse is wel de hoge heterogeniteit van de studiepopulatie wat betreft steekproefgrootte, demografie, geografische oorsprong, dieetpatronen en andere leefstijlconfounders. De onderzoekers vermoeden ook dat de gunstige effecten die gezien worden bij mensen die vegetarisch of veganistisch eten er een gezondere leefstijl in het algemeen op na houden. Ze bewegen wellicht meer, roken minder vaak, en eten meer groente en fruit.
De Italiaanse onderzoekers vermoeden dat de meeste voordelen van een plantaardig dieet voortkomen uit de vermindering van ontstekingen en oxidatieve stress. Vlees, met name rood vlees, en bewerkte producten werken die ontstekingsreacties juist in de hand. Of de ongezonde effecten van animal-based voedsel alleen door vlees veroorzaakt worden, of ook door eieren en zuivel is niet specifiek onderzocht.
Al met al concluderen de onderzoekers dat plant-based diëten gunstig lijken te zijn voor het verminderen van cardiometabole risicofactoren, evenals het risico op hart- en vaatziekten, kanker en mortaliteit. Maar omdat de sterkte van het bewijs van de studieresultaten aanzienlijk wordt beperkt door de grote heterogeniteit van de studies, en vanwege de potentiële risico’s die gepaard gaan met mogelijk restrictieve diëten moet er wel terughoudendheid worden betracht bij het zonder meer voorschrijven van een vegetarisch of veganistisch dieet. Het is ook helemaal niet gezegd dat een puur plantaardig dieet per definitie gezond is: patat en koekjes zijn immers ook plantaardig.
Referentie
Naar boven
